2000-2007 Büyük Ölüm Orucu Direnişi Kronolojisi
– 2000
20 Ekim – DHKP-C, TKP(ML) ve TKİP’den 816 tutuklu ve hükümlü, Süresiz Açlık Grevi’ne başladı.
14 Kasım – TAYAD’lı Aileleler, ölüm orucuna başladı.
19 Kasım – Süresiz açlık grevi, Ölüm Orucuna dönüştürüldü.
25 Kasım – Ankara’da F Tiplerine Karşı Mitinge 7 bin kişi katıldı.
29 Kasım – 2. Ölüm Orucu Ekipleri ölüm orucuna başladı.
6 Aralık – Türk-İş, DİSK, KESK ve Hak-İş Başkanları, “ölüm orucunu bırakın” çağrısı yaptılar.
7 Aralık – Aydınlar, sanatçılar açlık grevine başladı.
9 Aralık – Bir grup aydın ve milletvekili Mehmet
Bekaroğlu’ndan oluşan heyet, direnişteki tutukluların temsilcileriyle görüşmeye başladı.
11 Aralık – Başbakan Bülent Ecevit “Kamuoyu ilgisi devam ederse bu eylem bitmez” demeciyle direnişe karşı saldırı işaretini verdi.
12 Aralık – Polis, Kızılay’da tutuklu ailelerine saldırdı.
13 Aralık – RTÜK ve DGM, ölüm orucuyla ilgili haberlere sansür uygulamaya başladı.
15-16 Aralık – İktidar, görüşmeleri keserken, zorla müdahale tehditleri yaptı. Direnişçiler, saldırı olursa kendilerini yakacaklarını açıkladılar.
19 Aralık- Devrimci tutsakların bulunduğu 20 hapishaneye karşı operasyon düzenlendi. Hapishaneler yakılıp yıkılarak, 28 tutsak katledildi. Tutsaklar F Tiplerine sevkedildi.
– 2001
3 Ocak – DHKC savaşçısı Gültekin Koç, Şişli Emniyet Müdürlüğü’nde feda eylemi gerçekleştirdi.
Ocak – Ölüm orucundaki direnişçilere zorla besleme uygulanmaya başlandı.
11-13 Şubat – TAYAD’lılar Ankara yürüyüşüyle sessizliği bozdular.
21 Mart- F Tipi hapishanelerde ölüm orucu ilk şehidini verdi. Sincan F tipinde Cengiz SOYDAŞ şehit düştü.
19 Nisan – Terör Yasası’nın 16. Maddesindeki değişiklikle tecrit ve işkence yasallaştırıldı.
11 Mayıs- 4. Ekipler ölüm orucuna başladı.
20 Mayıs – Zorla müdahale sonucu sakat bırakılanların sayısı 40’ı aştı.
21 Mayıs – TAYAD’lıların Ankara’ya girişi engellendi. 1 Haziran – Direnişi tahliyelerle kırma politikası sonucu tahliye edilenlerden DHKC’li Sevgi Erdoğan ve Gökhan Özocak, ölüm orucunu dışarıda da sürdürdüklerini açıkladılar.
3 Haziran – 5. Ekipler ölüm orucuna başladı.
4 Haziran – Tayad’lı ailelerin 2. ekibi, ölüm orucuna başladı.
Temmuz – Hapishanelerden tahliye edilen onu aşkın devrimci tutsak, ölüm orucunu Küçükarmutlu’da sürdürdüklerini açıkladılar.
Temmuz – Ankara, Malatya, Trabzon, Sefaköy’deki yeni direniş evleriyle ölüm orucu yayıldı.
28 Temmuz – 6. Ekipler ölüm orucuna başladı.
10 Eylül- Uğur Bülbül Taksim’de Çevik Kuvvet polislerine karşı feda eylemi gerçekleştirdi.
24 Eylül – Şehitlerin sayısı 72’ye ulaştı.
26 Eylül – 7. Ekipler, ölüm orucuna başladı.
5 Kasım – Küçükarmutlu’da katliam; Küçükarmutlu’daki direniş evlerine saldıran polis, biri ölüm orucu direnişçisi dört kişiyi katletti.
5 Kasım – Küçükarmutlu’ya yapılan saldırıyı protesto etmek için Tekirdağ, Sincan ve Kandıra F tiplerinde gerçekleştirilen feda eylemlerinde üç tutsak şehit düştü.
29 Kasım – İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya Baro başkanları, “üç kapı üç kilidin açılması” çağrısında bulundular.
Aralık – Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk üç kapı üç kilit önerisinin “kabul edilemez” olduğunu açıkladı.
– 2002
16-17 Şubat – Tayad’lı Aileler Ankara Kızılay’da yaptıkları gösteriyle tecrite son verilmesini istediler.
Şubat – Sami Türk, “eğer basın ilgi göstermezse, F tiplerindeki varolan uygulamalar devam ederse, ölüm oruçları 6 ay, en geç bir yıl içinde biter” dedi.
14 Mart – Tayad’lı Aileler “Tecrite Hayır” başlıklı bir imza kampanyası başlattılar.
9, 10, 16, 21, 31 Mart – Beş ölüm orucu direnişçisi peşpeşe şehit düştü.
29 Mart – Tayad imzaların sayısının 15 bine ulaştığını açıkladı.
1 Mayıs – 8. Ekip, hücrelerde kızıl bantlarını kuşanarak ölüm orucuna başladı.
28 Mayıs – DHKP-C ve TKEP/L dışındaki siyasi hareketler, ölüm orucunu bıraktıklarını açıkladılar.
15 Temmuz – 110 Bin İmza Ankara’da. Türkiye’nin dört bir yanından gelen Tayad’lılar, imzaları meclis, bakanlık, AB temsilciliği gibi çeşitli kurumlara ilettiler.
3 Ağustos – Erken seçim kararı nedeniyle Sami Türk Adalet Bakanlığı’ndan ayrıldı, yerine Aysel Çelikel atandı.
11 Ağustos – Tayad’lı Aileler, Alibeyköy’de, ölüm orucu direnişini desteklemek için süresiz açlık grevine başladılar.
10 Eylül – Tayad’ın kampanyası çerçevesinde Türkiye’de ve Avrupa’da toplanan 155 bin imza, Avrupa Parlamentosuna verildi.
Eylül – Tutsaklar, Çelikel’e, kamuoyunu aldatmaya son vermesi ve tecriti kaldırması çağrısı yaptılar.
28-29 Eylül – Tayad tarafından düzenlenen “Hapishanelerde Yaşam ve Sağlık Koşulları” kurultayı yapıldı.
28-29 Kasım – TAYAD’lı Aileler ölüm oruçları ve tecrit konusunda taleplerini iletmek için TBMM’ye gitti.
30 Kasım – 9. Ölüm Orucu ekibi direnişe başladı.
– 2003
9 Mart- AKP binaları önündeki eylemler süreklileştirildi.
15 Nisan- İstanbul Hakimevleri Dinlenme Tesisleri ve Pendik, Sirkeci Mc. Donalds binaları, tecrit zulmünü ve Irak’a saldırıyı protesto etmek için bombalandı. Eylemleri DHKC üstlendi.
11 Mayıs- TAYAD’lılar, taşıdıkları 106 tabutla İstanbul AKP İl Binası önüne yürüdüler.
20 Mayıs – Bir genç kız, “Tecrite son verin” diye haykırdı. “Tecritin kaldırılması için! Baskı ve zulme son verilmesi için!” kendini feda etti, bedenini bomba yaptı. Ankara Kızılay’da eylem hazırlığı sırasında şehit düşen feda savaşçısının adı Şengül Akkurt’tu.
26-27-28 Temmuz – Tayad’lılar, 26-27-28 Temmuz’da Türkiye’nin dört bir yanından çıkarak, linç saldırıları, engellemeler altında Ankara’ya ulaştılar.
16 Eylül- TAYAD’lılar, Abdi İpekçi Parkı’nda oturma eylemi ve açlık grevine başladılar.
20 Ekim – 10. Ölüm Orucu Ekibi direnişe başladı.
– 2004
2 Ocak – Adalet Bakanı Cemil Çiçek, cezaevi sözünü rahatsız edici bulduğunu, buraların “devlet konuk evi” olduğunu belirtti.
11 Mart- Cezaevleri eski Genel Müdürü ve 19 Aralık Katliamının baş sorumlularından, F tipleri uygulamasının mimarlarından Ali Suat Ertosuna, “Devlet Üstün Hizmet Madalyası” verildi.
24 Haziran – Sincan F Tipi Cezaevi’nde bulunan ölüm orucu direnişçileri Hüseyin Çukurluöz ve Bekir Baturu bedenlerini tutuşturarak yeni bir meydan okumanın adı oldular.
25 Temmuz – 11. Ölüm orucu ekibi direnişe başladı.
26 Aralık- Sergül Albayrak, tecriti protesto etmek için Taksim’de Atatürk Kültür Merkezi önünde bedenini tutuşturdu.
– 2005
6 Nisan – TAYAD’lılar Trabzon’da linç edilmeye çalışıldı.
9 Mayıs-12. ölüm orucu ekibi ölüm orucuna başladı.
27 Mayıs – Tekirdağ F Tipi Cezaevi’nde, DHKP-C davasından tutuklu Faruk Kadıoğlu, bedenini tutuşturarak şehit düştü.
25-27 Haziran – TAYAD ve Uluslararası Tecritle Mücadele Platformu (UTMP) tarafından “Tecrit ve Tecrite Karşı Mücadele” sempozyumu düzenlendi.
– 2006
7 Ocak- Serdar Demirel zorla müdahale sonucu şehit düştü.
Şubat- Haklar ve Özgürlükler Cephesi, “Tecrite son!” talebiyle bir kampanya başlattı.
5 Nisan- Avukat Behiç Aşçı, ölüm orucuna başladı. Çok sayıda aydının imzaladığı “Behiç Aşçı’yi yaşatacağız” başlıklı metin bazı gazetelerde ilan olarak yayınlandı.
28 Nisan- 9 Mayıs 2005 tarihinde F tipi hapishanelerin kapatılması için ve tecrite karşı ölüm orucuna başlayan Fatma Koyupınar yaşamını yitirdi. Şehit sayısı 122’ye ulaştı.
1 Mayıs – 13. Ölüm Orucu Ekibi, direnişin bayrağını devraldı.
5 Mayıs – İki çocuk annesi Gülcan Görüroğlu Adana Şakirpaşa’da’daki evinde ölüm orucuna başladı.
11 Haziran – Abdi İpekçi direnişinin 1000. gününde, tecrite karşı protesto gösterileri yapıldı.
Haziran – Ülke içinde ve ülke dışında destek açlık grevleri başladı ve eylemler Temmuz ayı içinde de sürdü…
Temmuz – Sanatçılar, İstanbul’da “Hepimiz Tecritteyiz” oyunuyla tecriti protesto etkinlikleri başlattılar. Avukatlar, Tecrite Karşı Dayanışma Komitesi’yle eylemler yapmaya başladılar.
Ağustos – 402 doktor ve 442 avukat gazetelere verdikleri ilanlarla tecritin kaldırılmasını istedi.
15 Eylül – 150 Avukat tecrite son verilmesi talebiyle Adalet Bakanlığı’na yürüyüş yaptı.
16 Eylül – Gecekondu semtlerinde açlık grevleri başlatıldı.
14-15 Ekim – Uluslarası Tecrite Karşı Mücadele Sempozyumu düzenlendi
7-9 Ekim – TAYAD’lılar, İzmir, İstanbul, Ankara, Antalya, Mersin, Adana ve Antakya’da oturma eylemi yaptılar.
19 Ekim – Aydınlar Adalet Bakanlığı önünde tecritin kaldırılmasını istedi.
24 Ekim – TAYAD’lılar Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nü kesti.
1 Kasım – TAYAD Ankara yürüyüşü yaptı ve milletvekilleriyle görüştü.
20 Kasım – TAYAD’lılar Avrupa Parlamentosu bürosunu işgal etti
4 Aralık – TTB, KESK, TMMOB, DİSK, HAK-İŞ, aydınlar, sanatçılar Adalet Bakanlığı’na tecriti kaldırma çağrısı yaptı.
15 Aralık – 1000’e yakın avukat tecrite son verilmesi için cüppeleriyle yürüdü.
25 Aralık – Tecrite Karşı Avukatlar Meclis önünde açıklama yaptı
26 Aralık – TBMM Başkanı Bülent Arınç, ölüm oruçlarıyla ilgili olarak çeşitli DKÖ’lerin temsilcileriyle görüştü.
Aralık sonu – Aydınlar ilan vererek tecritin kaldırılması çağrısı yaptılar.
Aralık – Oturma eylemleri, destek açlık grevleri yaygınlaştı.
30 Aralık – İstanbul Barosu, TTB, TMMOB, DİSK, KESK, tecritin kaldırılması için çağrıda bulundu.
2006 sonunda şehitlerinin sayısı 122’ye ulaşmıştı ve son şehit Fatma Koyupınar, “ben son olayım” diyordu.
– 2007
10 Ocak – Tecriti protesto edenlere polis Taksim’de saldırdı.
13 Ocak – İstanbul, İzmir, Ankara, Adana, Samsun, Antalya, Antakya’da çeşitli örgütlenmelerin katılımıyla tecrite karşı oluşturulan birlikler, kitlesel yürüyüşler, basın açıklamaları yaptı.
17 Ocak – İstanbul’un gecekondu mahallelerinde devrimci örgütler meşaleli yürüyüşler ve barikatlarla Tecrite Son Verin eylemleri gerçekleştirdiler.
22 Ocak – Adalet Bakanlığı’nın tecriti kabul eden ve kısmen kaldıran genelgesi ile 20 Ekim 2000 tarihinden beri sürdürülen direniş bitirildi.
***
Büyük Direniş’ten NOTLAR
Büyük Direniş 20 Ekim 2000’de başladı, 22 Ocak 2007’de sona erdi. Direniş yaklaşık 6 yıl 3 ay, toplam 75 ay sürdü.
Direnişi kırmak için 19 Aralık 2000’de 20 hapishaneye birden operasyon düzenlendi. Bu operasyonda 28 tutsak katledildi, yüzlerce tutsak yaralandı.
Aynı gün F Tipi Hapishaneler açıldı ve tutsaklar sevkedilmeye başlandı.
19-22 Aralık günleri boyunca sürdürülen hapishaneler saldırısında 8 jandarma komando taburu, 37 bölük olmak üzere 8 bin 335 asker, binlerce Çevik Kuvvet ve binlerce gardiyan katıldı. Üç gün süren saldırıda kapalı alandaki tutsaklara karşı 20 bini aşkın gaz bombası kullanıldı.
Direniş süresince, herbirinde değişik sayıda direnişçinin yeraldığı 13 Ölüm Orucu Ekibi çıkarıldı.
Kesintisiz bir biçimde, her ekip, bir sonrakine devretti direniş bayrağını.
Direniş, 20 Ekim 2000’de DHKP-C, MKP, TİKP davasından tutsaklar tarafından başlatıldı. 19 Aralık katliamı ve F Tiplerine sevklerden sonra bir çok siyasi hareket ölüm orucuna başladı. Ancak 28 Mayıs 2002’de DHKP-C ve TKEP/L davasından tutsaklar dışında, diğer gruplar, ölüm orucunu bıraktılar.
Direnişte içeride ve dışarıda 122 kişi şehit düşerken, 400’ü aşkın tutsak bu direnişte sakat kaldı.
Türkiye’nin onlarca şehrinde, kasabasında ve köyünde, 122 mezar açıldı… 122 cenaze töreni yapıldı… 122 kez mezarların başında and içildi.
122 şehidin 34’ü, dışarıda şehit düştü. İçeriyle dışarının bu kadar bütünleştiği bir başka hapishaneler direnişini tarih yazmadı.
Oligarşi 19 Aralık katliamının bir benzerini onu aşkın ölüm orucu direnişçisine ev sahipliği yapan Küçükarmutlu’ya karşı düzenledi. 5 Kasım 2001’deki saldırıda dört kişi katledildi.
12 Cepheli tutsak, tahliye edildikten sonra direnişi dışarıya taşıyarak dışarıda şehit düştüler.
122 şehidin 4’ü, dışarıda, katledilen yoldaşlarının hesabını sormayı amaçlayan feda eylemlerinde şehit düştüler.
122 şehidin 48’si kadın şehitlerimizdir.
Denilebilir ki, bu direniş, kadınların mücadeledeki yeri açısından ülkemizdeki sınıflar mücadelesinde en ileri noktayı oluşturmaktadır.
Direniş her yaştan insanı birleştirdi. 19 yaşındaki Özlem Durakcan’la iki çocuk annesi Şenay Hanoğlu, 1 yıllık devrimci Canan Kulaksız’la 25 yıllık devrimci Sevgi Erdoğan, 22 yaşındaki İlker Babacan’la 45’indeki Veli Güneş omuz omuza yeraldılar bu direnişte.
122 Şehit içinde Türk, Kürt, Arap, Terekeme, Çerkes, Laz, Çingene milliyetinden direnişçiler vardı.
Büyük direnişte 10 TAYAD’lı şehit düştü. 8 TAYAD’lı ölüm orucunda şehit düşerken, 2 TAYAD’lı da Küçükarmutlu katliamında katledildi.
TAYAD’lılar direniş boyunca hapishanelere ilişkin üç büyük kurultay ve sempozyum gerçekleştirdiler. 5 kez Ankara Yürüyüşü yaptılar. “Tecrite son verilmesi” talebiyle 155 bin imza topladılar.
TAYAD’lıların Abdi İpekçi Parkı’nda başlattıkları oturma eylemi direniş içinde bir direnişe dönüştü.
16 Eylül 2003’de başlayan eylem, 27 Ocak 2007’ye kadar, tam 3 yıl, 4 ay, 2 hafta, 1 gün yani 1230 gün sürdü.
Devlet, direnişi bitirmek için akla gelebilecek her yola başvurdu. Direniş, bu kuşatma altında, iradesini tam 24 kez alevler içindeki bedenlerle ortaya koydu. 122 şehidin 24’ü bedenini tutuşturup dikildi zulmün karşısına.
Büyük Direnişte, Faruk Kadıoğlu gibi direnişinin 17. gününde bedenini tutuşturarak şehit düşenler olduğu gibi, Berkan Abatay gibi 589 gün, Feride Harman gibi 512 gün hücre hücre eriyerek ölümsüzleşenler oldu. Bu direnişle tıbbın bugüne kadarki tüm açlık ölçüleri alt üst oldu.
122 şehit, dünya halklarının mücadele mirasına katıldılar…
***
122 Şehidin İsimleri
1-Ahmet İbili
2- Ercan Polat
3- Umut Gedik
4- Alp Ata Akçayüz
5- Yazgülü Güder Öztürk
6- Fırat Tavuk
7- Ali Ateş
8- Aşur Korkmaz
9- Özlem Ercan
10- ŞeŞnur Tezgel
11- Nilüfer Alcan
12- Gülser Tuzcu
13- Seyhan Doğan
14- Mustafa Yılmaz
15- Cengiz Çalıkoparan
16- Murat Ördekçi
17- Şdan Kalşen
18- İlker Babacan
19- Fahri Sarı
20- Sultan Sarı
21- Murat Özdemir
22- Ali İhsan Özkan
23- İrfan Ortakçı
24- Hasan Güngörmez
25- Yasemin Cancı
26- Berrin Bıçkılar
27- Halil Önder
28- Rıza Poyraz
29- Cafer Dereli
30- Gültekin Koç
31- Cengiz Soydaş
32-Adil Kaplan
33- Bülent Çoban
34- Gülsüman Dönmez
35- Nergis Gülmez
36- Fatma Ersoy
37-Abdullah Bozdağ
38- Tuncay Günel
39- Celal Alpay
40- Erol Evcil
41- Murat Çoban
42- Canan Kulaksız
43- Gürsel Akmaz
44- Endercan Yıldız
45- Sibel Sürücü
46- Şenay Hanoğlu
47- Hatice Yürekli
48- Kazım Gülbağ
49- Erdoğan Güler
50- Sedat Karakurt
51- Fatma Hülya Tümgan
52- Hüseyin Kayacı
53- Cafer Tayyar Bektaş
54- Uğur Türkmen
55- Veli Güneş
56- Aysun Bozdoğan
57- Zehra Kulaksız
58- Gökhan Özocak
59- Ali Koç
60- Sevgi Erdoğan
61- Muharrem Horoz
62- Osman Osmanağaoğlu
63- Hülya Şimşek
64- Uğur Bülbül
65- Gülay Kavak
66- Ümüş Şahingöz
67- İbrahim Erler
68- Abdülbari Yusufoğlu
69- Zeynep Arıkan Gülbağ
70-Ali Rıza Demir
71- Ayşe Baştimur
72- Özlem Durakcan
73- Ali Ekber Barış
74- Arzu Güler
75- Sultan Yıldız
76- Bülent Durgaç
77- Barış Kaş
78- Nail Çavuş
79- Eyüp Samur
80- Muharrem Çetinkaya
81- Tülay Korkmaz
82- İsmail Kahraman
83- Ali Çamyar
84- Zeynel Karataş
85- Lale Çolak
86- Yusuf Kutlu
87- Yeter Güzel
88- Doğan Tokmak
89- Tuncay Yıldırım
90- Meryem Altun
91- Okan Külekçi
92- Semra Başyiğit
93- Fatma Bilgin
94- Melek Birsen Hoşver
95- Gülnihal Yılmaz
96- Fatma Tokay Köse
97- Hamide Öztürk
98- Serdar Kara kurt
99- İmdat Bulut
100-Zeliha Ertürk
101- Feridun Yücel Batu
102- Feride Harman
103- Berkan Abatay
104- Özlem Türk
105- Orhan Oğur
106-Yusuf Aracı
107- Şengül Akkurt
108- Muharrem Karademir
109- Günay Öğrener
110- Ümit Günger
111- Selma Kubat
112-Ali Şahin
113- Hüseyin Çukurluöz
114- Bekir Baturu
115- Semiran Polat
116- Salih Sevinel
117- Selami Kurnaz
118- Sergül Albayrak
119- Faruk Kadıoğlu
120- Eyüp Beyaz
121- Serdar Demirel
122- Fatma Koyupınar